Nee, het gaat niet om de uitzendtijden van het beruchte tv-programma van RTL. Het gaat om het beste moment van de dag om je bakkie leut, pleur, slemp, slobber en troost te consumeren – om maar een paar van de talloze synoniemen voor je favoriete kop koffie te gebruiken. Is er zo’n optimaal moment? Ja, dat is er dus zeker, is nu uit onderzoek gebleken.
Wij leggen je uit:
Wat is de beste tijd voor koffie?
Veel van ons hebben vaste tijden voor het drinken van koffie. Als we ’s ochtends wakker worden, bijvoorbeeld. Veel mensen zijn niet of nauwelijks aanspreekbaar voor ze hun cafeïne-shot binnen hebben. Weer andere mensen drinken ’s avonds na het eten nog graag een bakje. Maar wat is nu echt het beste? (direct naar het antwoord)
Om het antwoord daarop nog even uit te stellen, eerst het slechtste moment van de dag. En, sorry voor alle niet-ochtendmensen, dat is het moment direct na het ontwaken. Bedank het lichaamseigen stofje adenosine maar, dat verdacht veel op cafeïne lijkt.
Wat is het effect van cafeïne?
Deze adenosine wordt aangemaakt in onze hersenen. Het bindt zich aan de zogenaamde adenosinereceptoren. Dit proces zorgt voor een gevoel dat wij als slaperigheid ervaren, maar wat in feite het vertragen van onze zenuwcelactiviteit is. Cafeïne kan zich, net zoals ons lichaamseigen adenosine, aan de adenosinereceptoren binden. Zodra het dit doet, wordt de activiteit van onze zenuwcellen echter niet vertraagd maar juist versneld. Dit blokkeert het gevoel van vermoeidheid en maakt onze zenuwcellen juist actiever.
Tegelijkertijd zorgt cafeïne ervoor dat ons cortisolniveau stijgt. Dit is een lichaamseigen stresshormoon dat ons klaarmaakt voor het verwerken van stress, zowel fysiek als pathologisch. Onder invloed van ons normale slaap-waak ritme verandert ons cortisolniveau gedurende de dag. Zo is het ’s ochtends hoger, om maar sneller en effectiever wakker te kunnen worden. ’s Avonds is het juist weer lager, om makkelijker in slaap te kunnen vallen.
Een extra dingetje: cafeïne neemt de functie van adenosine en cortisol maar al te graag over. Dat betekent dat je na verloop van tijd minder van deze stoffen zult aanmaken. Hierdoor word je niet alleen afhankelijk van de cafeïne, ook zul je allerlei andere effecten ervaren als je plotseling niet je kopje koffie drinkt. Het cortisol is er in de ochtend niet meer om je wakker te maken, aangezien je lijf vertrouwt op de cafeïne – dus als die er niet is, doet niemand het werk.
Wat koffie met je doet
Als we kunstmatig ons cortisolniveau en onze zenuwcelactiviteit beïnvloeden, wat dus mogelijk is door het drinken van koffie, kunnen we dus extra ‘spanning’ of onrust ervaren, of vermoeidheid tijdelijk wegduwen. Ook kan het drinken van een kopje koffie in de avond ertoe leiden dat we niet meer in slaap kunnen komen.
Dat is het effect van cafeïne op ons lichaam in een notendop. Dit effect is al merkbaar na een half uur, dus mensen die zeggen dat ze slechts minuten na een slok koffie al energieker zijn, vertonen duidelijk meer kenmerken van het placebo-effect dan van de cafeïne inname. Het effect blijft een uur of twee hangen, waarna het weer afzwakt. Het is dus altijd aan te raden om in ieder geval anderhalf uur tussen twee koppen koffie te laten.
Drink je meer dan dat? Werk je bijvoorbeeld twee koppen kort na elkaar weg tijdens een vergadering, zal het effect teniet gedaan worden. Je zult je eerder onrustiger dan energieker voelen.
Het beste tijdstip om koffie te drinken
Terugkomend op de hoofdvraag. Als we ’s morgens vroeg niet meteen aan de koffie mogen, wanneer dan wel? Onderzoek heeft aangetoond dat je het beste kiest voor een moment waarop je adenosineniveau op z’n laagst is en je cortisolniveau dalende is. In de praktijk zal dit voor iedereen anders zijn, maar gemiddeld ligt het zo tussen de 10 uur ’s ochtends en 12 uur ’s middags en daarna weer tussen 2 uur ’s middags en 5 uur ’s middags.
Op deze momenten een bakje koffie drinken zal leiden tot het beste effect. Tijd om je ochtendbakkie een paar uur later te nuttigen, dus.
